Geneza powstawania religii

Badania nad początkiem i rozprzestrzenianiem się każdej religii  pokazują, że każda rozpoczyna się w określonej przestrzeni i czasie, dlatego głównym celem jej nauczania jest rozwiązanie istniejących problemów. Jednak wraz ze zmianą czasu pojawiają się nowe wyzwania i religia musi na nie odpowiedzieć, aby przetrwać. W tym procesie musi ona dostosowywać swoje nauki do zmian. Z czasem pojawia się etap, w którym religia nie reaguje na wyzwania swojego czasu i nie znajduje prawie żadnej przestrzeni do dostosowania się do nowych środowisk. Przykładowo, w przypadku islamu potrzeba było prawie dwóch i pół wieku, aby ukończyć swoją ortodoksję. Kiedy proces ten został zakończony, ortodoksja mogła dać dowolne miejsce nowym ideom i nowemu myśleniu. Uważa się, że każda zmiana w strukturze osłabi jej podstawy. Wzywa się ją do zachowania starej struktury bez żadnych dodatków.

Na tym etapie istnieją trzy opcje dla każdej religii:

1. Unikać i nie akceptować żadnych zmian w jej strukturze. Próby reinterpretacji jej nauk są miażdżone albo politycznie, albo za pomocą nakazów religijnych. Tych, którzy twierdzą, że rekonstruują myśli religijne, należy potępić jako wrogów religii. Wierzących należy ostrzec, aby ich bojkotowali, a nie słuchali ich poglądów.
2. W drugim wariancie religia ma wybór, aby dostosować się do potrzeb czasu i zaakceptować nową interpretację związaną z jej nauką i uwzględniającą nowoczesność.
3. W trzeciej opcji, jeśli religia nie reaguje na wyzwania i czuje się niepewnie, wycofuje się z aktywnego życia i postanawia nie wikłać się w sprawy światowe. Zawęża swoją działalność do duchowości.

Bezradność religii jest oczywista w obecnych warunkach, w których wynalazki naukowe i technologiczne szybko zmieniają społeczeństwo i jego charakter, czyniąc je bardziej złożonym i mechanicznym. Szczególnie, wraz z poszerzaniem wiedzy, polityka, ekonomia, nauki, technika i inne gałęzie wiedzy zakładają odrębną jednostkę, która mogłaby być wyspecjalizowana i obsługiwana przez profesjonalistów. Ulema lub religioznawcy nie są w stanie zrozumieć zawiłości tych zawodów i dostosować ich do nauk religijnych. To jest powód, dla którego w niektórych społeczeństwach religia jest oddzielona od polityki i ekonomii i nie cieszy się już dominacją nad społeczeństwem, co miało miejsce w okresie średniowiecza.